Procedura zobowiązania do poddania się leczeniu odwykowemu na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. 2018 poz.2137 z późn. zm.)

W Krakowie przy ul. Rozrywka 1 funkcjonuje Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Rozmowa z członkami komisji to dla wielu osób pierwszy krok w walce z nałogiem bliskich.

Komisje rozwiązywania problemów alkoholowych funkcjonują na poziomie miejskim i gminnym, zatem każdy zainteresowany może zwrócić się do komisji właściwej według miejsca pobytu lub zamieszkania osoby uzależnionej.

Z wnioskiem do komisji o skierowanie osoby uzależnionej na leczenie może wystąpić nie tylko członek rodziny osoby uzależnionej, ale każda osoba lub instytucja, która posiada informacje o działaniach uzależnionego prowadzących do rozkładu życia rodzinnego, demoralizacji, zaniedbań w rodzinie i pracy, zakłóceń spokoju lub porządku publicznego. Może to być, oprócz członka rodziny, także pracodawca, pracownik ośrodka pomocy społecznej, pedagog szkolny lub inna osoba dotknięta destrukcyjnymi działaniami uzależnionego.

Komisja przyjmuje zgłoszenie, które warto poprzeć dokumentami np. opinią pedagoga szkolnego, dokumentacja lekarską czy wyrokiem karnym. Jeżeli komisja uzna, ze zgłoszenie jest zasadne podejmuje stosowne działania. W pierwszej kolejności nakłania uzależnionego do podjęcia dobrowolnej terapii odwykowej, a dopiero w następnej kolejności kieruje sprawę do sądu.

Postępowanie sądowe zobowiązujące osobę do podjęcia leczenia odwykowego zostaje wszczęte na wniosek komisji lub prokuratora. Sądem właściwym jest sąd rejonowy miejsca zamieszkania lub pobytu osoby uzależnionej. Członek rodziny lub inne osoby, o których była mowa powyżej, zgodnie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, nie mogą być wnioskodawcami w takich sprawach. Wniosek zawiera uzyskaną przez komisję dokumentację oraz opinię biegłego z zakresu uzależnień, jeżeli takowa została przeprowadzona. Wniosek może dotyczyć leczenia w systemie stacjonarnym lub niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego.

Sąd bada sprawę w oparciu o wniosek i załączone dokumenty, a jeżeli badanie biegłego z zakresu uzależnień nie zostało przeprowadzone, zarządza poddanie osoby takiemu badaniu. Po przeprowadzeniu badania sąd może uznać za konieczne poddanie uzależnionego obserwacji w zakładzie leczniczym przez okres 2 tygodni lub w szczególnych wypadkach 6 tygodni. Podczas takiej obserwacji osoba, w stosunku do której toczy się postepowania ma obowiązek poddania się badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz podstawowym badaniom laboratoryjnym.

Jeżeli osoba uzależniona nie stawiła się na rozprawę, nie poddała się badaniu biegłego lub uchyla się od obowiązku poddania się obserwacji w zakładzie leczniczym, sad może zarządzić przymusowe doprowadzenie przez Policję.

Orzeczenie sądowe zobowiązujące osobę uzależnioną poddaniu się leczeniu odwykowemu i wzywa osobę do stawienia się dobrowolnie w oznaczonym dniu w zakładzie lecznictwa odwykowego celem poddaniu się leczeniu, z zagrożeniem zastosowania przymusu w wypadku uchylania się od wykonania obowiązku. Orzeczony przez sąd obowiązek leczenia trwa tak długo jak wymagają tego okoliczności, jednak nie dłużej niż 2 lata. Po upływie tego czasu, jeżeli okoliczności tego wymagają procedura złożenia wniosku może zostać powtórzona.

Zarówno czas trwania obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu, jak i stacjonarny zakład leczenia może zostać zmieniony przez sąd z uwagi na okoliczności dotyczące osoby uzależnionej.

W trakcie postępowania sadowego sąd może uznać, ze na skutek uzależnienia zachodzi potrzeba ubezwłasnowolnienia osoby uzależnionej. Zawiadamia wtedy prokuratora, który jest uprawniony do złożenia stosownego wniosku w tej kwestii. Jeżeli ubezwłasnowolnienie zostanie orzeczone, sad opiekuńczy określając zakres opieki orzeka o umieszczeniu danej osoby w domu pomocy społecznej dla osób uzależnionych, chyba ze istniej możliwość objęcia osoby inna stałą opieką.

Na koniec, dla przypomnienia, kilka przepisów:

 

Art.  15.  [Zakaz sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym, nieletnim lub na kredyt]

1. Zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych:

1)osobom, których zachowanie wskazuje, że znajdują się w stanie nietrzeźwości;

2)osobom do lat 18;

3)na kredyt lub pod zastaw.

2. W przypadku wątpliwości co do pełnoletności nabywcy sprzedający lub podający napoje alkoholowe uprawniony jest do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy.

 

Art.  16.  [Zakaz wnoszenia napojów alkoholowych na teren określonych obiektów]

1. Zabrania się wnoszenia napojów alkoholowych na teren zakładów pracy, stadionów i innych obiektów, w których odbywają się imprezy sportowe i rozrywkowe, a także obiektów lub miejsc objętych zakazem wnoszenia napojów alkoholowych.

1a. Kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona odmawiają wpuszczenia na teren zakładu pracy osoby, w stosunku do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że nie zastosowała się do zakazu, o którym mowa w ust. 1, chyba że przeprowadzona na żądanie tej osoby kontrola nie potwierdzi podejrzenia.

 

Art.  46.  [Napój alkoholowy; stan po spożyciu alkoholu; stan nietrzeźwości]

1. Napojem alkoholowym w rozumieniu niniejszej ustawy jest produkt przeznaczony do spożycia zawierający alkohol etylowy pochodzenia rolniczego w stężeniu przekraczającym 0,5% objętościowych alkoholu.

2. Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

1)stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo

2)obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

3. Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

1)stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo

2)obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.